Grupy zadaniowe złożone z użytkowników Sieci to ważne zjawisko internetowe. Henry Jenkins opisuje je w Kulturze konwergencji, pisząc o grze między widzami a producentami popularnego reality show Survivor ((Jenkins, Henry (2007) Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, przeł. M. Bernatowicz i M. Filiciak, Kraków: WAiP.)). Widzowie analizują na forum dyskusyjnym wszystkie dostępne materiały, by jeszcze przed emisją odcinka określić, który uczestnik zostanie wyeliminowany. W trakcie wspólnych prac połączone siły licznych internautów tworzą „zbiorową inteligencję”, która szybko i skutecznie może rozwiązać każdą zagadkę. Popularnym terminem na określenie takich działań stał się crowdsourcing, od tłumu [crowd] składającego się na zbiorową inteligencję, któremu powierza się [outsourcing] rozwiązanie problemu.
Podobnie rzecz się ma z interpretacją kolektywną w sieci. Tekst zostaje potraktowany jako zagadka zadana „zbiorowej inteligencji” czytelników przez autora. Odczytując teksty w ten sposób, użytkownicy tworzą nowe interpretacje, nowe połączenia z tekstami i między tekstami, z różnymi innymi materiałami itd., dostarczając sobie i innym tematów do przemyśleń.
[Więcej na ten temat w kolejnym wpisie. Teraz jeszcze trochę teorii]
Metafora kłącza – wizualizacja sieci linków łączących strony polskich pisarzy. Materiały z badań własnych. CC-BY Maciej Maryl.
Takie krążenie wokół książki przywołuje na myśl strategię „kłącza”, opisywaną przez Deleuze’a i Guattariego. Interpretacja kolektywna w internecie jest jak namacalne kłącze – ślady odczytań wiją się po całym forum. Różne myśli, asocjacje, odchodzą w zapomnienie, albo zostaną rozwinięte, stają się podstawą dla następnej interpretacji, albo prowadzą w ślepy zaułek: „dowolny punkt kłącza może i musi zostać połączony z dowolnym innym punktem” ((Deleuze, Gilles i Felix Guattari (1988) „Kłącze”, przeł. B. Banasiak, Colloquia Communia 1-3 (36-38), s. 233.)). Forum jako zbiór tekstów z różnych porządków, połączonych ze sobą odnośnikami, przypomina proponowany przez badaczy ideał książki-kłącza, zakładający „roztoczenie wszystkiego w takim planie zewnętrzności, na jednej stronie, w tej samej strefie: przeżyte zdarzenia, historyczne determinacje, myślane pojęcia, jednostki, grupy i formacje społeczne” ((ibid., s.225)). Interpretacja na forum jest już nie tylko interpretacją książki, ale i jej reprodukcją – pisaniem jej dalej, rozwijaniem o kolejne wątki w ramach analizy relacji intertekstualnych z innymi utworami.
